“Details make perfection and perfection isn’t just a detail.

รายละเอียดทำให้เกิดความสมบูรณ์แบบ และความสมบูรณ์แบบไม่ใช่แค่รายละเอียดเพียงอย่างเดียว” เลโอนาร์โด ดา วินชี…

*บันทึกนี้เป็นส่วนหนึ่งของการเดินทางเส้นทางจักรยาน EuroVelo 6 ในฝรั่งเศส และบางส่วนของเส้นทางคณะราชทูตอยุธยาโกศาปานไปปารีส พ.ศ.2229 (ตอน 7)

เรามักรู้จักเลโอนาร์โดในฐานะนักวาดภาพที่มีชื่อเสียงของโลก ไม่ว่าจะเป็นภาพโมนาลิซา (Mona Lisa) ซึ่งวาดอยู่บนไม้เศรษฐกิจอย่างไม้ป๊อบล่า (poplar wood ไม้ชนิดนี้อยู่ในบทความตอนที่ 2 ) จัดแสดงอยู่ที่พิพิธภัณฑ์ลูฟวร์ ฝรั่งเศส และอาหารค่ำมื้อสุดท้าย (The Last Supper) ที่วาดบนผนังที่ Basilica di Santa Maria delle Grazie เมืองมิลาน อิตาลี วันนี้เราจะพาไปเยี่ยมบ้านหลังสุดท้ายของเลโอนาร์โดกันค่ะ..

วันที่ 18 พฤษภาคม เรายังอยู่ในเมืองที่ตั้งอยู่บนเส้นทางจักรยาน EuroVelo 6 เช้านี้เราเดินสำรวจเมืองไปตามทางด้านหลังปราสาท Château Royal d’Amboise ที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำลัวร์ในเมืองอ็องบวซ (เมืองนี้ห่างจากปารีสประมาณสองร้อยกว่ากิโลเมตร รถไฟมาได้สะดวก)

ที่ปราสาทแห่งนี้มี the Chapel of Saint-Hubert หลุมฝังศพของเลโอนาร์โด ดา วินชี (Leonardo di ser Piero da Vinci) ผู้เป็นทั้งศิลปิน นักวิทยาศาสตร์ สถาปนิก และนักประดิษฐ์ อัจฉริยะของโลกเมื่อ 500 ปีก่อน แต่น่าเสียดายที่ช่วงเวลาที่ไปนั้นเขาปิดซ่อมแซม เลยได้แต่ยืนระลึกถึงท่านอยู่ด้านนอก

ถนนย่านด้านหลังปราสาทบรรยากาศตอนเช้ายังไม่มีร้านไหนเปิด แต่คนก็เริ่มออกมาเดินชมเมือง บ้านไม้โบราณสลับกับตึกเก่าดูกลมกลืน ถนนซีเมนต์แคบๆ พาเลาะผ่านบ้านคนสองข้างทาง อาจมีหนึ่งชั้นหรือสองชั้นแต่เป็นหลังเตี้ยๆ หน้าต่างชั้นล่างที่ติดถนนนิยมแขวนผ้าม่านสีขาวฉลุลาย เพียงพอที่จะปกปิดด้านในของบ้านที่มืดกว่าด้านนอก

ไม่ไกลจากที่ฝังศพของเลโอนาร์โดห่างออกไปอีก 600 เมตร ก็จะเป็นที่พำนักแห่งสุดท้ายของเลโอนาร์โดคือ คฤหาสน์โคลส์ ลูซิ (Château of Clos Lucé)

เลโอนาร์โด ดา วินชี เป็นชาวอิตาลี มีชีวิตอยู่ในระหว่างปี ค.ศ.1452-1519 (ราว 500 ปีที่แล้ว) ไม่ได้แต่งงานและไม่มีลูก เลโอนาร์โดเสียชีวิตด้วยวัย 67 ปี เมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม ค.ศ.1519 (พ.ศ.2062) สันนิษฐานว่าเป็นสโตรกหรือโรคหลอดเลือดสมองเฉียบพลัน

ช่วงสามปีสุดท้ายก่อนเสียชีวิต เลโอนาร์โดได้พำนักอยู่ที่คฤหาสน์โคลส์ ลูซิ (Château of Clos Lucé) โดยได้รับคำเชิญจากพระเจ้าฟร็องซัวที่ 1 แห่งฝรั่งเศสและพระนางหลุยส์แห่งซาวอย ซึ่งเป็นพระราชมารดา ให้มาพักผ่อนและทำงานอยู่ในสถานที่แห่งนี้

โดยพระเจ้าฟร็องซัวที่ 1 ได้ยกย่องเลโอนาร์โดว่าเป็นจิตรกรและวิศวกรและสถาปนิกชั้นนำแห่งพระมหากษัตริย์ (Premier Painter and Engineer and Architect of the King) และได้พระราชทานเงินบำนาญให้แด่เลโอนาร์โดเป็นเวลา 2 ปี

หลังจากเขาเสียชีวิต เขาได้มอบวรรณกรรมเอกสารทั้งหมดกับ ฟรานเชสโก เดอ เมลซี Francesco de Melzi ซึ่งเป็นลูกศิษย์เอก ซึ่งได้รวบรวมเป็นต้นฉบับและส่วนหนึ่งกลายมาเป็น “ตำราว่าด้วยจิตรกรรม” ที่ชื่อว่า Trattato della Pittura (Treatise on Painting) (ดาวน์โหลดอ่านได้) ซึ่งเล่มนี้เป็นประโยชน์มากต่อการวาดภาพและนำไปประยุกต์ใช้โดยเฉพาะหลักการด้านการสังเกตได้หลายอย่าง นอกจากนี้ยังมีหนังสือที่เลโอนาร์โดบันทึกด้วยมือ (Codex) อีกหลายฉบับ

สำหรับคฤหาสน์โคลส์ ลูซิ เป็นคฤหาสน์หลังเล็กที่มีสองชั้นและมีห้องใต้หลังคา ที่ประตูทางเข้าจ่ายค่าบัตรเข้าชมราว 19.50 ยูโรต่อคน สามารถเข้าชมห้องต่างๆ ภายในคฤหาสน์ อาธิ ห้องทำงาน ห้องนอน และห้องรับประทานอาหาร ฯลฯ และเข้าชมสวนเลโอนาร์โด ดา วินชี รวมถึงแกลเลอรีศิลปะและสถาปัตยกรรม

สำหรับเลโอนาร์โดแล้ว การที่ภาพต่างๆ เหล่านั้นถูกวาดออกมาอย่างปราณีตสวยงามอย่างน่าอัศจรรย์ อาจจะไม่ใช่เป็นพรสวรรค์เท่านั้น เพราะงานทุกชิ้นทำให้มองเห็นว่า เลโอนาร์โดเป็นคนชอบตั้งคำถามและค้นหาคำตอบแบบลงมือทำ สนใจเฝ้าสังเกต และศึกษาสิ่งต่างๆ อย่างละเอียดขั้นสุด รวมถึงแสวงหาความรู้นั้นในแบบสหวิทยาไม่ว่าจะเป็นวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ในการอธิบายธรรมชาติ ที่น่าสนใจคือสามารถสร้างโครงสร้างวัตถุที่มาจากความสัมพันธ์ทางคณิตศาสตร์กับธรรมชาติ ทำให้ช่วยในการวาดภาพและการออกแบบสิ่งต่างๆ ที่ใช้ประโยชน์ได้เป็นอย่างมาก

หัวข้อที่เขาศึกษา อาธิ กายวิภาคของมนุษย์ สัตว์ รูปร่างและรูปทรงเรขาคณิต, การเคลื่อนที่และการเปลี่ยนแปลงของสิ่งต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นคน สัตว์ สิ่งของ, สีสันของท้องฟ้า, การเคลื่อนที่สายน้ำ, หรือแม้กระทั่งลักษณะการมองเห็นของมนุษย์ เช่น เมื่อเปลี่ยนแปลงมุมและองศาการมอง ก็มีผลกับการมองเห็นเฉดสีที่เปลี่ยนแปลงไป ฯลฯ สิ่งเหล่านี้กลายมาเป็นตำราของเลโอนาร์โดที่มีคุณูปการในการบุกเบิกศิลปะวิชาการของฝรั่งเศสและโลกในเวลาต่อมา

ปิดท้ายด้วยส่วนหนึ่งของโควทดีๆ จาก เลโอนาร์โด ดา วินชี ตามป้ายติดผนังที่ต่างๆ

“ผู้ที่กระตือรือร้นฝึกฝนแต่ขาดความรู้ทางวิทยาศาสตร์นั้น เปรียบเสมือนนักบินที่ออกเดินทางโดยไม่มีหางเสือหรือเข็มทิศ และจะไม่มีวันรู้แน่ชัดว่าตนกำลังจะไปที่ใด”

“อย่าให้ใครที่ไม่ใช่นักคณิตศาสตร์อ่านใจฉันได้ เพราะฉันยึดมั่นในหลักการของตัวเองเสมอ”

“วิธีการค้นหาคำตอบของมนุษย์ไม่สามารถเรียกได้ว่าเป็นวิทยาศาสตร์ที่แท้จริง หากไม่ผ่านการพิสูจน์ทางคณิตศาสตร์

Leonardo da Vinci.

………………..

อ่านตอนที่ 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7,…